Tự làm mạch in thủ công

vnMedian tổng hợp một số bài viết hướng dẫn cách làm mạch in thủ công. Hy vọng sẽ giúp ích cho các bạn mới học điện tử.

Các thử chúng ta phải cần là :

+ Fipđồng (mạch in trơn bán sẵn ở chợ Nhật Tảo nếu các bạn ở HCM)

+ Giấy thủ công

+ Fecl3 (nhiều ) + HCl (it) + butin + Axeton + Nhựa thông. Đây là hỗn hợp bột ăn mòn mạch in có bán ở chợ điện tử Nhật Tảo được làm thành dạng gói, mua về pha nước mà dùng

+ Bàn là điện

+ Khoan. Nếu có khoan máy càng tốt

Quá trình cho được linh kiện lên mạch phíp đồng thì cần phải có những bước sau :

1 ) Thiết kế mạch trên máy PC

Đầu tiên chúng ta có 1 mạch nguyên lý và chúng ta muốn dùng liện để chạy nó xem nào nó có đúng ko và mạch có ok ko. Thì việc đầu tiên chúng ta vẽ mạch nguyên lý đó lên máy tính và chuyển sang vẽ mạch in bằng các phần mền như là Protell , Orcad... hay là các phần mền hỗ trợ vẽ PCB khác. Sau khi chúng ta vẽ hoàn chình xong thì mạch chúng ta sẽ có dạng như thế này.

 Như trên là hình vẽ hoàn chính của mạch sau khi chuyển sang PCB. và đây tôi vẽ bằng Protell. Các dây xanh là dây mặt dưới và các dây đỏ là các dây đi mặt trên

2) In mạch ra giấy thủ công

Sau khi đã chuyển sang PCB thì chúng ta phải đi in cái đó ra giấy thủ công. Khi in ra chúng ta chỉ có trắng đen thôi và các lỗ cắm linh kiện. Chúng ta hãy tạo 1 file in trực tiếp trên máy khi đó ra quán họ chỉ việc in thôi. chứ họ không biết phần mền đang dùng thế nào đâu mà sửa

 Đấy là các đường chúng ta muốn in lên fip đồng. Nó phải có đầy đủ các lỗ và các đường dây của lớp dưới. Chúng ta phải tạo ra 1 file như thế thì ở đâu họ cũng in cho mình. Không cần phải mang cả file mạch của mạch mà chúng ta chỉ cần save file mà chúng ta in trên máy mang đi ra quán là họ in.

Điều quan trọng là chúng ta phải in lên giấy thủ công của bọn trẻ em cắt dán vì giấy này nó bóng và khi là nó ăn mực hết xuống fip đồng.

 Đấy là đường mạch của chúng ta được in lên giấy thủ công. Trông cũng đẹp đấy chứ!

3) Giai đoạn là mạch lên Fip đồng
Chúng ta cần có 1 tấm fip đồng có điện tích bằng diện tích mạch chúng ta vẽ in lên giấy thủ công. Để cho mực in hết xuống tấm Fip trước khi đó chúng ta cần phải đánh sạch fip đồng đi. Có thể dùng giấy dáp giấy dáp nhẹ với nước cho nó sạch

 Lúc đầu khi mua về nó bẩn thé này 

 Và chúng ta rửa đi là nó sạch.
Tiếp theo chúng ta quấn giấy mà chúng ta vừa in lên fip đồng. Và nên nhớ là lớp mạch in lên giấy thủ công phải được để úp vào lớp đồng của Fip. Để tránh ban đầu là nó nóng quá hỏng lớp fip đồng thì chúng ta đệm thêm 1 cái giấy nữa khi là

 Đấy nó được bó chặt lên Fip đồng. Lớp dưới là lớp giấy thủ công còn lớn trên cùng là giấy bọc thêm. Nên nhớ là để đường mạch in trong giấy thủ công phải trong lòng fip đồng tránh đặt lệch ra ngoài là khi là nó không ăn mực lên lớp đồng đâu
Là xong cái đó rồi chúng ta bây giờ cho bàn là vào là nóng nó thôi/. Đặt nhiệt độ bàn là tầm tầm đừng có chó max mà hỏng mất Fip đồng (Nếu mua Fip không tốt thì nóng quá nó rỗ ngay lớp đồng lên)

 Quá trình là cứ di đi di lại bàn là cho nó đều các góc của mạch. Không có chỉ được ở giữa còn 4 bên lền lại không có

Chúng ta cứ là đi đến khi nào thấy lớp mực in nó in toàn bộ xuống lớp đồng như thế là được. NÓi chung quá trình là này cũng tưởng đối lâu. Tôi là mất 30 phút ngồi là mỏi cả tay. Đúng là phương pháp này mệt công thật.
Chú ý " Chúng ta là 1 lúc sau đó chúng ta bỏ cái lớp giấy bọc bên ngoài ra và cho là trực tiếp vào giấy thủ công di đi di lại và di đều các góc cho mực in ra đều fip đồng và kiểm tra xem đã được chưa nếu chỗ nào chưa được chúng ta di đi di lại cái phần đó. Theo kinh nghiệm của tôi là thì đa phần các góc và các bên lề là không được vì mình là không đều nên các chỗ đó mực nó chưa in lên Fip đồng cho nên chúng ta cần phải là những chỗ chưa in mực cho nó in nốt xuống Fip!
4 ) Ngâm mạch in
Chúng ta đã là xong và mực in của chúng ta được dính hết xuống Fipđồng bước tiếp theo chúng ta mang ra nước rửa cho nó lóc hết cái giấy ra và còn lại mực in lên mạch và ta cần

 Nhớ là póc hết những lớp giấy ra và để lại cái đường mực trên mạch. Póc lớp giấy nhẹ nhàng không có thì sẽ hỏng lớp mực trên Fip đồng. Póc cho nó sạch và không để lại tí giấy nào lên đó và chỉ có đường mạch trên đó thôi và khi bóc xong nó sẽ sạch sẽ như thế này :  

 Tiếp theo khi ta đã làm sạch thì chúng ta bỏ ra xem kiểm tra xem chỗ đường mạch nào bị lỗi hay không do trong qua trình là không hết ta dùng bút lông dầu (không phải loại để viết bảng) vẽ lên các điểm bị hỏng đó 
Quá trình tiếp theo khi đã sửa xong các đường mạch bây giờ chúng ta đi ngâm mạch. Ngâm mạch trong dung dịch Fecl3 và 1 tí HCL cho nó nhanh. Tại sao như vậy vì theo phản ứng oxi hóa thì Fecl3 + Cu = FeCl2 + CuCle2 và một phản ứng nhỏ là HCl + FeCl2 = FeCl3 + ...Như vậy nó sẽ làm cho quá trình ăn mòn đồng sẽ nhanh hơn. 
Quá trình ăn mòn đồng diễn ra tương đối nhanh tùy thuộc vào Fip đồng và nồng độ dung dịch FeCl3. Chúng ta muốn nhanh thì chúng ta phải lắc đi lắc lại mạch thì ăn mòn sẽ nhanh hơn. Những phần đồng nào mà không được bảo vệ bởi lớp mực thì nó bị tiếp xúc với FeCl3 thì sẽ bị ăn mòn bởi FeCl3 còn phần được bảo vệ bởi lớp mực thì không bị ăn mòn dữ lại cho chúng ta đường mạch. Tránh trường hợp vứt đấy đi làm việc gì chả may quên thì lớp mực trên đó ngâm nước lâu sẽ bị bong và lớp đồng cần dữ lại thì cũng bị ăn mòn
Khi đã ngâm xong thấy lớp đồng bay hết đi thì lúc đó mạch đã sạch và chúng ta mang ra nước rửa sạch hết FeCl3 dính lên đó bằng nước. 

 Rửa xong theo tôi đừng vội đánh cả mực đi cứ để đó cho tiếp theo quá trình khoan đã để cho lớp mạch của mình khi khoan nó không bị bẩn vì đã có lớp mực bảo vệ
5 ) Khoan mạch
Quá trình khoan mạch là giai đoạn cuối của quá trình. Những lỗ nào cần khoan thì chúng ta khoan. Như trên mạch đã có lỗ cần khoan. Dùng khoan tay hoặc khoan máy nhưng sinh viên công nghệ thấp dùng khoan tay tự chế 

 Chọn mũi khoan phù hợp với lỗ chân cắm không được chọn to quá mất hết phần bao của của lỗ và khoanh cần thận không rách mạch. KHoan từ từ đi xuống không có bên kia sẽ bị rỗ ra. Nói chung khoan này thì đơn giản các pác làm nhiều rồi sẽ quen tay.

6 ) Kết thúc và hàn mạch
Khi chúng ta đã khoan hết các lỗ cần khoan rồi thì chúng ta đi rửa lại toàn bộ mạch cho nó sạch. Đầu tiên chúng ta dùng butin hay Axeton để rủa sạch lớp mực bám lên Fip đồng. Khi đó nó để lại cho chúng ta đường mạch khá là đẹp sáng.
Khi đã loại bỏ hết lớp mực thì phải bảo vệ lớp đồng đó tránh bị oxy hóa. Bằng cách quét lớp mỏng lên nó ít nhựa thông ( Các pác cho tí nhựa thông vào dùng dịch Axeton để pha hơi loãng để quét lên mạch) Khi đó lớp đồng của chúng ta luôn ở trạng thái đẹp 

BỔ SUNG THÔNG TIN TỪ MỘT THÀNH VIÊN TRÊN DIÊN ĐÀN DIENTUVIETNAM.NET

Hướng dẫn làm mạch in hai lớp bằng Orcad

Chào các bác, hôm nay em xin trình bày với các bác cách làm mạch in hai lớp mà em đã làm, có gì thiếu sót mong các bác cho ý kiến nhé.

Em chỉ nói mấy phần cách làm sau thôi nhé, sau khi các bác chọn hai lớp layer top và bottom để chạy, trước round thì nên để ý các Pad của linh kiện ở phần top và phần bottom, vì mình ko có ống đồng ở mấy lỗ via, do vậy các lỗ via mình sẽ tận dụng các chân của điện trở, IC, diode... vì các chân này mình có thể hàn cả top lẫn bot ,ví dụ như mấy cái đominô thì các bác ko thể nào hàn phía mặt top đc vì vướng mất cái mình nó rồi. Các bác chọn pad cần edit rồi Shift +E một cái, chọn bot hoặc top rồi Undefined nó đi, như IC dán thì nhớ chọn ở phần Top nhé.

 Sau khi round xong rồi, khoan hẵng phủ đồng, vì các chân mà mình Undefined sau khi phủ đồng nó sẽ phủ luôn, do vậy khi gắn linh kiện nó sẽ chạm với đồng mà mình phủ, chạm tùm lum là toi luôn. Nó sẽ như này:

 Do vậy mình Shift +T lại và chọn nó lại như bình thường giống lại mặt bên kia. Khi phủ đồng nó sẽ xuất hiện chân đó lên, đối với linh kiện dán thì khỏi cần

 Sau khi in ra giấy decan, bạn ủi bình thường, còn mặt bên kia dán băng keo cho kín lại, làm xong lớp này rồi mới làm lớp trên, mình thì làm lớp Bot trước

 Giấy decan này bạn có thể ra ngã tư nguyễn chí thanh và lý thường kiệt có tiệm bán decan, bạn vào hỏi decan trắng mẫu A4, 50k 100 tờ, tha hồ mà xài.
Sau đó ủi lên

 Và dán mặt sau lại rùi ngâm thôi

 Đây là cái nồi đất thứ 3 của em đấy, ko biết dung dịch FeCl3 này có nhiệt độ sôi cao lắm hay sao, hai cái nồi trước của em nứt ra làm đôi, nhưng mà cách này hơi nhanh đấy các bác, đặt lên đun nóng nóng lấy cái muống xối lên xối xuống là ok, bảo đảm 3 phút xong, nhưng mà mùi nó bốc lên hơi nặng đó, các bác nhớ chuẩn bị quạt, khẩu trang mà đeo vào.

Sau khi ngâm và khoan cho nó xong

 Và mặt sau của nó

 Sau đó các bác in nốt mặt còn lại, nhớ mirror cho nó nhé các bác, àh mà in lên giấy kiếng ấy, cứ ra tiệm in-photo gì nói nó bán là có, 2k một tờ, giấy này hay còn gọi là giấy bóng gì đấy cũng ko rõ: 

 Sau khi ngâm xong nó thế này

 Và sau khi quét nhựa thông

Các lỗ via các bác dùng mấy chân linh kiện có sẵn để xuyên qua và hàn hai đầu lại, tốt nhất là dùng mấy chân to to vừa khít với lỗ luôn để khi hàn khỏi bị xục xịch hai bên.

Chúc các bạn thành công.